Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển mạnh mẽ, không gian mạng đã trở thành mặt trận quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trước sự tấn công ngày càng tinh vi của các thế lực thù địch, nhiệm vụ đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng trở nên cấp thiết và mang tính chiến lược. Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng của Đảng và nhân dân ta. Đây không chỉ là nền tảng tư tưởng mà còn là sức mạnh tinh thần, là cơ sở để xây dựng đường lối, chính sách đúng đắn, đưa đất nước vượt qua mọi khó khăn, thách thức.
Các thế lực thù địch không ngừng tìm cách lợi dụng để bôi nhọ, kích động, gây hoang mang dư luận, nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân, làm suy yếu sự lãnh đạo của Đảng. Chúng thường ngụy trang dưới vỏ bọc “tự do ngôn luận” để kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, gây hoang mang trong nhân dân. Trong một số trường hợp, tin giả còn có thể kích động biểu tình, gây rối an ninh trật tự, ảnh hưởng đến sự ổn định của đất nước. Hơn nữa, việc lan truyền thông tin sai sự thật về Đảng còn có thể làm xấu hình ảnh của đất nước, gây ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao và cản trở sự phát triển kinh tế – xã hội.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng nói: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ linh hồn, xướng sống của chính trị, là bảo vệ cái đúng, cái tiến bộ và nhân văn”. Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ: “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, nếu không bảo vệ được tư tưởng của Đảng thì không thể bảo vệ được sự nghiệp cách mạng”. Tư tưởng này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ lý luận, tư tưởng của Đảng trước những sự xuyên tạc và phá hoại từ bên ngoài.
Trước tình hình đó, Nghị quyết số 35 – NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về việc tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng trong tình hình mới đã khẳng định tầm quan trọng của việc tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch:
Về đối tượng chống phá trước hết, các thế lực thù địch bao gồm những cá nhân nghiên cứu lý luận, thực tiễn tại các quốc gia có sự đối lập giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản. Điều đáng chú ý là, cuộc đấu tranh ý thức hệ này không chỉ xảy ra trong phạm vi đất nước ta mà còn diễn ra trên quy mô toàn cầu, với sự đối đầu giữa giới cầm quyền theo tư tưởng tư bản truyền thống và các nhà hoạt động chính trị có tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Tiếp đến, lực lượng cực đoan người Việt ở nước ngoài là một bộ phận quan trọng trong các hoạt động chống phá. Chúng thường lôi kéo, kết hợp với các phần tử chống đối, bất mãn trong nước để lập nên các tổ chức như Việt Tân, Việt Nam Phục Quốc, Triều Đại Việt. Những tổ chức này hoạt động rất bài bản, có chiến lược rõ ràng và luôn nhắm đến việc gây bất ổn tư tưởng trong xã hội. Không những vậy, một số cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, rơi vào tình trạng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cũng là đối tượng đáng quan ngại. Đặc biệt, có những cá nhân từng giữ vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị nhưng lại phản bội lý tưởng cách mạng vì bất mãn cá nhân. Đây là nhóm đối tượng len lỏi, khó nhận diện và càng khó khăn hơn trong việc đấu tranh.
Về nội dung chống phá, thứ nhất các thế lực thù địch tập trung phủ định chủ nghĩa Mác – Lênin, xuyên tạc các giá trị cốt lõi của học thuyết này nhằm làm lung lay nền tảng tư tưởng của Đảng. Thứ hai, chúng phủ nhận tư tưởng Hồ Chí Minh bằng cách bóp méo, xuyên tạc những giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, từ đó làm giảm niềm tin của nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng. Thứ ba, chúng tấn công vào các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước trên mọi lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, xã hội. Cuối cùng, chúng phủ nhận các thành tựu to lớn mà đất nước đã đạt được dưới sự lãnh đạo của Đảng, hòng làm xói mòn niềm tin vào vai trò lãnh đạo và đường lối phát triển của Đảng.
Để thực hiện các hoạt động chống phá, các thế lực thù địch sử dụng nhiều phương thức tinh vi và đa dạng. Trước tiên, chúng khai thác triệt để truyền thông đại chúng, thông qua xuất bản báo chí ở nước ngoài, sản xuất băng đĩa hình gửi về Việt Nam, và tài trợ cho một số cơ quan báo chí quốc tế như VOA tiếng Việt, RFA, RFI, BBC Việt ngữ để phát tán thông tin sai lệch về Việt Nam. Bên cạnh đó, chúng tận dụng internet và mạng xã hội như một công cụ chính để kích động dư luận, xuyên tạc thông tin, và lợi dụng các sai sót trong quản lý để kích động biểu tình trái phép. Đây là phương thức phổ biến và nguy hiểm trong bối cảnh hiện nay. Ngoài ra, chúng còn tổ chức các hội thảo, tọa đàm để xem xét lại những vấn đề liên quan đến lịch sử. Phương thức này tuy âm thầm nhưng lại có tác động lâu dài và nghiêm trọng đến tư tưởng và nhận thức của nhiều người. Cuối cùng, chúng tấn công vào nội bộ bằng cách phủ nhận các thành tựu đã đạt được, kích động bất mãn trong xã hội, và làm lung lay lòng tin của nhân dân vào Đảng.
Không dừng lại ở đó, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các thế lực thù địch đã triệt để tận dụng các phương tiện hiện đại để đẩy mạnh hoạt động chống phá. Cụ thể, chúng xuất bản các tài liệu, ấn phẩm sách báo, tạp chí, tập san, tờ rơi và lập nên các trang web, blog, kênh phát thanh truyền hình với nội dung xuyên tạc. Đặc biệt, trong quá trình chuyển đổi số, chúng sử dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), internet kết nối vạn vật (IoT) để tạo ra dữ liệu giả, xuyên tạc lịch sử, và bôi nhọ lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Những dữ liệu này được thiết kế giống như thật, gây nhầm lẫn và làm suy giảm lòng tin của người dân. Hơn nữa, chúng núp bóng dưới danh nghĩa yêu nước, bảo vệ dân chủ, nhân quyền để thành lập các hội nhóm, tổ chức nhằm tấn công vào Đảng và Nhà nước.
Trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng, Đảng và Nhà nước ta đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Những kết quả này không chỉ khẳng định vai trò lãnh đạo sáng suốt của Đảng mà còn thể hiện sự đồng lòng, phối hợp hiệu quả của toàn hệ thống chính trị và sự ủng hộ mạnh mẽ từ quần chúng nhân dân. Từ việc nâng cao chất lượng lãnh đạo, áp dụng các giải pháp đa dạng đến chiến lược kết hợp “xây” và “chống”, Đảng ta đã tạo nên một thế trận vững chắc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng. Hãy cùng điểm qua những thành tựu nổi bật trong công tác quan trọng này:
Thứ nhất, chất lượng lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch ngày càng được nâng cao. Nhờ vậy, cán bộ, đảng viên và quần chúng nhận thức đúng đắn sách lược của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Quán triệt rõ, công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, đồng thời là trách nhiệm của toàn dân nhằm đấu tranh hiệu quả với những quan điểm sai trái, thù địch, góp phần tạo nên sức mạnh tổng thể của cả hệ thống chính trị, kết hợp với sức mạnh của nhân dân. Trên cơ sở quán triệt nhận thức, tư duy, xác định rõ tính chất nguy hại và tác động tiêu cực của những quan điểm sai trái, thù địch đối với an ninh, trật tự, an toàn xã hội; nhận diện rõ các quan điểm sai trái, thù địch để có chủ trương, biện pháp chỉ đạo phù hợp; phân định được sự khác biệt của quan điểm sai trái, thù địch với nhận thức lệch lạc, phiến diện, ý kiến phê bình, nhưng thiếu xây dựng. Từ đó, có cách thức phản biện khoa học, phương thức đấu tranh phù hợp, giải pháp áp dụng phát huy hiệu quả cao.
Thứ hai, sử dụng đa dạng giải pháp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Lấy giá trị thực tiễn làm phương thức đấu tranh, nhưng luôn bảo đảm tính khách quan, thuyết phục; đồng thời, sử dụng biện pháp đấu tranh mềm dẻo, cương quyết, nhưng dân chủ. Áp dụng biện pháp khoa học – kỹ thuật để nhận diện, đấu tranh và xử lý kịp thời thông tin vu khống, xuyên tạc, nội dung xấu, độc, luận thuyết sai trái (phủ nhận giá trị khoa học của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh…). Sử dụng hiệu quả công cụ pháp lý để bảo đảm tính tuân thủ, bình đẳng, khách quan trước pháp luật; xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa làm công cụ về thể chế để đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Thứ ba, Đảng ta đã sử dụng các phương thức, giải pháp có tính bản lề, kết hợp “xây” và “chống”. Phương thức này bảo đảm các giá trị về tạo lập tinh thần cách mạng, có sự kết hợp với đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Trong đó, “xây” là chính và “chống” là quan trọng, cấp bách, đã được quan tâm, thường xuyên triển khai thực hiện. Xác định rõ trọng tâm, cốt lõi về mặt bản chất, Đảng ta đã trưởng thành từ nhân dân và “Đảng Cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình”(9). Do vậy, bằng nhiều phương thức khác nhau, Đảng ta đã xây dựng được niềm tin của nhân dân theo tinh thần “Dân tin thì Đảng còn và ngược lại”. Quán triệt quan điểm lấy dân làm gốc, xây dựng và củng cố vững chắc “thế trận lòng dân”, Đảng ta đã dựa vào nhân dân, thông qua sự ủng hộ, bằng sức mạnh của nhân dân để hình thành tổ chức và lực lượng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Thông qua các diễn đàn, phương tiện truyền thông, người dân thẳng thắn bày tỏ quan điểm, tinh thần yêu nước, ủng hộ Đảng và chế độ.
Thứ tư, kết hợp cùng lúc nhiều phương thức, giải pháp, như đấu tranh, phản bác với nêu gương; tuyên truyền, phổ biến với giáo dục ý thức cách mạng, chủ nghĩa yêu nước; đấu tranh, phản biện với chứng minh, đối chứng, so sánh (“chứng cứ thật, giá trị thật”); đấu tranh, phản biện với sử dụng biện pháp mạnh (“xử lý không có vùng cấm”, “không chấp nhận lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm”, “trục lợi chính sách”).
Bên cạnh những thành tựu đáng ghi nhận, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng vẫn còn tồn tại những hạn chế cần khắc phục:
Một số phương thức, giải pháp chưa thực sự hiệu quả, còn nặng tính hàn lâm, kinh điển, khi triển khai còn mang tính rập khuôn, máy móc, hiệu quả chưa cao, chưa phù hợp với thực tiễn của từng ngành, lĩnh vực, địa phương. Phương thức tuyên truyền, đấu tranh trực diện trên các phương tiện thông tin đại chúng chưa kịp thời, thậm chí phản ứng chậm với hành vi tiêu cực, xuyên tạc; một số giải pháp thiếu tính cụ thể, chưa phản ánh những vấn đề thực tiễn bằng trực quan sinh động, chưa kịp thời phản biện, đấu tranh bằng tấm gương người thật, việc thật; các minh chứng về xây dựng và chỉnh đốn Đảng đôi khi chưa được cập nhật và phản ánh kịp thời nên tạo ra nhiều luồng dư luận, nhiều cách hiểu trái chiều khiến các thế lực thù địch có cơ hội xuyên tạc, bóp méo sự thật. Việc thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng thành pháp luật của Nhà nước ở một số khâu, trong một số trường hợp còn chậm và cách thức triển khai chưa phù hợp.
Việc xây dựng “thế trận lòng dân” trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng. Vấn đề niềm tin của nhân dân đối với Đảng được xem là giá trị cốt lõi, quan trọng bậc nhất. Tuy nhiên, trên thực tiễn, một số nội dung, phương thức, giải pháp để “gieo niềm tin” từ nhân dân chưa đạt hiệu quả như mong muốn, như nêu gương trong đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch chưa thật sự nổi bật, chưa đủ sức lan tỏa để quần chúng “nghe, nói, tin và làm theo”; sự phối hợp của một số cơ quan, đơn vị, cá nhân trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch còn lỏng lẻo và thiếu hiệu quả. Trên cơ sở chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo 35 và có sự phối hợp tương đối tốt; tuy nhiên, sự phối hợp này mới chỉ trong phạm vi hẹp, chưa có cơ chế ràng buộc rõ ràng nên hiệu quả phối hợp chưa cao…
Để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, sinh viên thế hệ trẻ chúng ta có thể thực hiện những giải pháp thiết thực và gần gũi trong cuộc sống hàng ngày:
Chúng ta, cần tự ý thức được trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Điều này bao gồm việc tích cực học tập và tìm hiểu về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như các quan điểm, đường lối của Đảng thông qua các buổi học, hội thảo hoặc hoạt động ngoại khóa.
Thay vì chỉ tiêu thụ thông tin một cách thụ động, sinh viên nên chủ động chia sẻ những nội dung tích cực, đúng đắn về chính trị, văn hóa và xã hội. Khi gặp các quan điểm sai trái, cần bình tĩnh phân tích, tra cứu thông tin chính thống để phản bác một cách có căn cứ và văn minh.
Các chương trình, chiến dịch của Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên chính là cơ hội để sinh viên đóng góp vào công cuộc tuyên truyền, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Sinh viên có thể tham gia vào các nhóm truyền thông, viết bài, làm video hoặc tổ chức các buổi thảo luận, hội thảo trực tuyến về các vấn đề thời sự.
Sinh viên, đặc biệt là những bạn có khả năng về công nghệ, thiết kế hoặc truyền thông, có thể tạo ra các nội dung sáng tạo như video ngắn, infographic hoặc bài viết hấp dẫn, dễ tiếp cận, nhằm lan tỏa những giá trị tích cực đến cộng đồng mạng.
Nhà trường và các tổ chức Đoàn cần trang bị cho sinh viên kỹ năng nhận diện thông tin sai lệch, kỹ năng phản biện, cũng như cách sử dụng mạng xã hội an toàn và hiệu quả. Từ đó, sinh viên có thể tự bảo vệ mình trước những luận điệu sai trái.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng không chỉ là nhiệm vụ của riêng ai mà là trách nhiệm chung của toàn thể sinh viên. Với tinh thần trách nhiệm, sự sáng tạo và lòng nhiệt huyết của tuổi trẻ, sinh viên sẽ góp phần xây dựng một không gian mạng lành mạnh, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Tài liệu tham khảo
Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đáu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, http://laodongthuongbinhxahoi.tanphu.hochiminhcity.gov.vn… – http://laodongthuongbinhxahoi.tanphu.hochiminhcity.gov.vn…
TS. Phan Hải Hồ (2024). Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong bối cảnh mới, Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong bối cảnh mới – ĐẤU TRANH PHẢN BÁC LUẬN ĐIỆU SAI TRÁI, THÙ ĐỊCH – Tạp chí Cộng sản
CHI ĐOÀN 22SCD – LCĐ KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ