Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc phát huy vai trò của thanh niên – đặc biệt là thế hệ Gen Z – không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn là động lực chiến lược cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Với những lợi thế về công nghệ, Gen Z đang trở thành lực lượng tiên phong trong việc truyền tải giá trị cách mạng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời góp phần xây dựng hình ảnh đất nước hiện đại, năng động trên trường quốc tế.
Tuy nhiên trước môi trường mạng đa chiều, phức tạp với nhiều thông tin sai lệch, việc trang bị kiến thức và kỹ năng công dân số, tư duy phản biện gắn với xây dựng môi trường lành mạnh cho thế hệ trẻ là vô cùng cần thiết. Đó không chỉ là bài toán công nghệ, mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa, giáo dục và truyền thống cách mạng. Đây chính là vấn đề then chốt mà các tổ chức Đoàn, Hội, Đội cần đi sâu nghiên cứu và giải quyết.
Đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư tưởng theo hướng gần gũi, hiện đại
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xác định giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022–2027 nhấn mạnh yêu cầu đổi mới nội dung, phương thức giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm lý, lối sống, cách tiếp cận thông tin của thanh niên thời đại số. Theo đó, cần tích cực ứng dụng công nghệ số, nền tảng mạng xã hội để truyền tải thông điệp tư tưởng, chính trị dưới hình thức dễ tiếp cận như infographic, vlog, podcast, phim tài liệu ngắn, các chiến dịch tương tác gắn với biểu tượng văn hóa dân tộc, lịch sử cách mạng và các giá trị truyền thống.
Đồng thời, cần khuyến khích thanh niên chủ động hơn nữa trong việc sáng tạo nội dung thể hiện tinh thần yêu nước, trách nhiệm xã hội, tinh thần học hỏi và cầu tiến. Những sáng kiến sáng tạo của người trẻ không chỉ là công cụ giáo dục đồng trang lứa hiệu quả, mà còn góp phần hình thành không gian mạng lành mạnh, tích cực và mang bản sắc Việt.
Xây dựng hình mẫu thanh niên thời đại mới “vừa bản lĩnh, vừa mềm mại”
Một trong những nội dung cốt lõi của Chương trình “Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng trên không gian mạng, giai đoạn 2022 – 2030” là “xây dựng thế hệ trẻ có lý tưởng cách mạng, bản lĩnh vững vàng, giàu lòng yêu nước, có tri thức, văn hoá, có ý thức tuân thủ pháp luật, trách nhiệm với cộng đồng, có ước mơ, hoài bão, khát vọng và kỹ năng hội nhập quốc tế trong kỷ nguyên số hoá”.
Thế hệ Gen Z cần được nhìn nhận là lực lượng sở hữu nhiều lợi thế: khả năng tiếp cận nhanh với tri thức toàn cầu, tư duy cởi mở, nhạy bén với công nghệ, dám nghĩ dám làm, không ngừng sáng tạo và đổi mới. Tuy nhiên, để “năng lượng tuổi trẻ” không bị cuốn vào xung lực thiếu kiếm soát trên không gian mạng, đoàn viên, thanh niên cần trang bị nền tảng vững chắc về cả đạo đức lẫn tri thức. Trong đó, việc triển khai phổ cập Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành tại Quyết định số 874/QĐ-BTTTT ngày 17/6/2021 chính là một nhiệm vụ quan trọng, góp phần định hướng hành vi chuẩn mực, có trách nhiệm của người trẻ trong môi trường số.
Việc định hình hình mẫu thanh niên thời đại mới cần lồng ghép trong các hoạt động thực tiễn như diễn đàn, tọa đàm, mô hình CLB “Thanh niên hành động vì cộng đồng”, các chương trình “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với các tấm gương người thật – việc thật trong đời sống hàng ngày.
Phát huy tinh thần yêu nước bằng hành động thiết thực
Lòng yêu nước trong thời đại mới không chỉ dừng ở tinh thần hay những xúc cảm mà cần được thể hiện bằng những hành động cụ thể, gắn với lợi ích chung của cộng đồng, xã hội, sự phát triển toàn diện của đất nước. Theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022 – 2027, cần đẩy mạnh các phong trào hành động cách mạng mang dấu ấn của trí tuệ trẻ, cụ thể như:
Một là: Khuyến khích thanh niên khởi nghiệp sáng tạo, phát triển sản phẩm mang bản sắc Việt, ứng dụng công nghệ vào bảo tồn văn hóa dân tộc;
Hai là: Tổ chức các chiến dịch truyền thông bảo vệ chủ quyền, danh dự quốc gia trên không gian mạng bằng phương thức văn minh, có lý lẽ, có chứng cứ;
Ba là: Triển khai các hoạt động “Tình nguyện số”, “Thanh niên chuyển đổi số”, “Thanh niên vì cộng đồng” để lan tỏa giá trị nhân ái, nhân văn, đoàn kết và phát triển bền vững.
Tăng cường vai trò dẫn dắt, định hướng của tổ chức Đoàn, Hội, Đội
Một ngôi nhà muốn bền vững thì nền móng phải chắc chắn. Một cái cây muốn tươi tốt thì gốc rễ phải khỏe mạnh. Muốn thế hệ trẻ phát triển toàn diện, sống có lý tưởng và trách nhiệm, thì tổ chức Đoàn, Hội, Đội phải là điểm tựa vững vàng, đóng vai trò cốt yếu trong việc định hướng, giáo dục đạo đức cách mạng, bảo vệ nền tảng tư tưởng quan điểm của Đảng, khơi dậy tinh thần yêu nước và truyền thống lịch sử, văn hóa dân tộc.
“Xây dựng Đoàn vững mạnh là xây dựng Đảng trước một bước”. Tổ chức Đoàn cần giữ vai trò là cầu nối giữa Đảng và thanh niên, không chỉ truyền tải chủ trương, chính sách một cách linh hoạt, sáng tạo mà còn lắng nghe, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của thế hệ trẻ.
Để đạt được mục tiêu ấy, cần đổi mới phương thức hoạt động Đoàn, Hội, Đội theo hướng gần gũi, hấp dẫn, hiệu quả và số hóa toàn diện; lấy nhu cầu, nguyện vọng và đặc điểm tâm lý thanh niên làm trung tâm. Tổ chức Đoàn cần chủ động tham gia xây dựng không gian mạng lành mạnh, qua đó trở thành lực lượng tiên phong định hình các giá trị chuẩn mực mới cho thanh niên thời đại số.
Đồng thời, cần đào tạo đội ngũ cán bộ Đoàn giỏi công nghệ, có tư duy chính trị vững vàng, đủ năng lực tương tác và truyền cảm hứng cho người trẻ – vừa là người bạn đồng hành, vừa là người dẫn đường trong hành trình lý tưởng của thế hệ kế tục sự nghiệp cách mạng.
